نحوه شستن سر نوزاد برای اولین بار
روش صحیح حمام کردن نوزاد
۱-شروع حمام کردن با آرامش مادر
اگر شما مضطرب و نگران باشید علاوه بر اینکه روی کار مسلط نیستید، نوزادتان نیز متوجه اوضاع می شود و این ممکن است او را هم نگران کند و خاطره ناخوشایندی از حمام کردن در ذهن او باقی بگذارد و برای حمام های بعدی با مشکل مواجه شوید.
حمام کردن نوزاد می تواند فرصت خوبی برای لذت بردن شما و او و ایجاد یک فضای بسیار شاد باشد. برای داشتن آرامش بهتر است همه وسایلی را که ممکن است لازم داشته باشید، در اطراف خود و در دسترس قرار دهید. از یک شخص دیگری که در منزل همراه شماست بخواهید که در زمان حمام کردن در نزدیکی شما حضور داشته باشید که اگر به چیزی احتیاج داشتید در اختیارتان قرار دهد. این کار به خصوص در اولین تجربه های حمام کردن لازم است. حتما لباس به تن داشته باشید تا نوزاد روی پای شما لیز نخورد.
۲-به ترتیب اعضا کودک را بشوئید
از صورت و چشم نوزاد شروع کنید. یک پنبه خیس از آب گرم را به آرامی روی صورت نوزاد بکشید. سپس سر او را به سمت خود نگه دارید و با یک دست بگیرید، بدن نوزاد روی پای شماست بنابراین دست دیگر شما آزاد است تا با آن سر نوزاد را با شامپو بشویید و خشک کنید. برای آبکشی کردن موهایش جریان آب را روی صورت او رها نکنید، ممکن است باعث ناراحتی او و حتی کبودی اش شود.
سر را حتما خشک کنید سپس سراغ سر، گردن، زیربغل، سینه و شکم نوزاد بروید. خشک کردن سر از سرما خوردن نوزاد جلوگیری می کند. با یک پارچه یا لیف بسیار نرم و به آرامی با صابون این ناحیه ها را بشویید و به همین نحو پشت او را نیز تمیز و خشک کنید. بعد از شستن بدن، فوری او را درون حوله بپیچید و خشک کنید
چند نکته:
برای خشک کردن گوشها از گوش پاک کن استفاده نشود.
۲ یا حداکثر ۳ بارحمام در هفته و نیاز به استحمام روزانه ندارد.
زمان مناسب برای حمام کردن نوزاد بین ۵ تا ۱۰ دقیقه است.
هرگز نوزاد را هنگام حمام کردن تنها نگذارید.
این مطلب هم بعد از حمام کردن به کار شما میآید: طریقه صحیح پوشاندن لباس نوزاد + فیلم
۳-نکاتی که یک مادر باید قبل از حمام کردن نوزاد باید بداند
آیا لازم است برای حمام نوزادان وان مخصوص خریداری کرد؟
باید یادتان باشد مهمترین مساله در حمام کردن کودک، داشتن امنیت و سالم نگهداشتن کودک است. شما میتوانید کودکتان را در سینک ظرفشویی یا دستشویی یا در وانی که داخل وان حمام شما جاسازی میشود یا در وانی که ویژه استحمام نوزادان است، بشویید اما فقط باید مراقب سلامت و امنیت او باشید. برای مثال در سینک ظرفشویی میتوانید یک حوله بزرگ پهن کنید تا بچه در زمان استحمام سر نخورد و اگر هم سر خورد خطری متوجهاش نشود. مهمترین نکته هم این است که هیچ وقت تحت هیچ شرایطی کودکتان را تنها داخل آب رهانکنید.
بهترین زمان حمام کردن کودک چه زمانی است؟ صبح یا شب؟
این بستگی به شما دارد. زمانی را انتخاب کنید که در آن مقطع زمانی عجله نداشته باشید و چیزی در کار شما اختلال ایجاد نکند. بعضی والدین دوست ندارند کودکشان را صبح و هنگانی که هوشیار است و میتواند از حمام لذت ببرد، حمام کنند. بعضی دیگر هم دوست دارند که کودک را شب حمام کنند که بعد از آن کودک راحتتر به خواب برود و زمان بیشتری بخوابد.
نوزاد تازه متولد شده را هر چند روز یکبار باید حمام کرد؟
نیاز نیست که نوزاد تازه متولدشدهتان را هر روز حمام کنید. در واقع اگر نوزادتان را بیشتر از سه تا چهار بار در هفته حمام کنید پوست او خشک خواهد شد. اگر در زمان تعویض پوشک او را حسابی شستوشو میدهید و هر روز یا روزی چند بار، لباسهای نوزادتان را تعویض میکنید در واقع او را به حد کافی تمیز نگه میدارید، اگر یک روز او را حمام نکردید، کافی است صورت، گردن، شکم، باسن و بین پاهای کودک را با آب و دستمال تمیزبشویید.
بهترین و مناسبترین مقدار آبی که برای استحمام کودک باید در وان باشد چقدر است؟
طبیعی است که این میزان بسته به جثه کودک فرق دارد، اما بهطور معمول برای شستوشوی یک نوزاد میتوان تشت یا وان ویژه کودک را به ارتفاع ۵ تا ۱۰ سانتیمتر از آب گرم (نه داغ و نه سرد) آب کرد. برای آنکه بدن کودک سرد نشود هرچند لحظه یک بار کمی آب گرم روی او بگیرید. برخی متخصصان کودک میگویند: «اگر زمانی که کودکتان را در تشت یا وان کودک مینشانید آب تا گردن او برسد حالت آرامش بیشتری برای او ایجاد خواهد شد. در ضمن در تمام طول استحمام دستهایتان را برای مراقبت از کودک در پشت او نگه دارید.»
بهترین درجه حرارت برای استحمام کودک چند درجه است؟
بهترین آب برای استحمام کودک آب گرم است. برای آنکه کودک دچار سوختگی نشود بهترین کار این است که دماسنج در آب بگذارید و دمای آب زیر ۵۰ درجه سانتیگراد باشد. حتی باقرار دادندماسنج هم قبل از گذاشتن کودک در آب، دمای آب را با دستتان چک کنید چراکه ممکن است درجه دماسنج درست نباشد. در ضمن هوای جایی که کودک را در آن حمام میکنید هم باید گرم باشد تا دچار افت درجه حرارت پس از حمام نشود. کودکی که حمام شده خیلی سریع دچار لرز میشود، برای همین باید دمای جایی که کودک در آن حمام میشود و سپس از حمام به آنجا برده میشود، مناسب و نسبتا گرم باشد.
برای شستوشوی کودک از کدام قسمت باید شروع کنیم؟
بهطور معمول توجه میشود که در آغاز صورت کودک و سپس سر و گردن او شسته شود و بعد به قسمت تنه و اندامها برسید. برای شستن قسمتهای کثیف هم زمان بیشتری بگذارید و حتما با حوصله و آرامش داخل چینهای پوستی کودک را هم بشویید.
چرا مالیدن لوسیون به بدن کودک از ایجاد راش در بدن او جلوگیری میکند؟
اکثر کودکان به لوسیون پس از حمام نیاز ندارند. بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد راشها پس از حمام کردن نوزاد این است که داخل چینهای پوست او را پس از هر بار استحمام خوب خشک کنید. اگر هم میخواهید برای او از لوسیون استفاده کنید حتماً از لوسیونهایی با میزان حساسیتزایی کم (Hypoallergen) استفاده کنید.
آیا باید موهای نوزاد تازه متولد شده را شست؟
تنها اگر موهای نوزاد کثیف بهنظر میرسید یا حس کردید سر کودک شوره (پوسته ریزی) دارد یا دچار التهاب است موها و سر او را بشویید. اگر برای این کار کمک ندارید با یک دست کودک را بگیرید و با دست دیگر به نرمی چند قطره از یک شامپوی خفیف و ملایم کودک را روی سر او بچکانید و مالش دهید. در زمان شستن حواستان باشد که دستتان را مقابل چشمان کودک قرار دهید تا شامپو وارد چشمهای او نشود.
مطلب کمکی: آموزش تصویری طریقه صحیح شیردادن به نوزاد
۴-طریقه حمام کردن نوزاد
۱- ابتدا سر نوزاد را بر روی دست تان تکیه داده و کتف او را به خوبی بچسبید و خیلی آرام او را از قسمت پاها وارد آب درون تشت کنید. با کمک دست آزادتان، صورت او را با آب بشویید (برای شستن صورت نوزاد، نیازی به صابون نیست).
۲- با کمک لیف نرم و صابونی شده، روی سینه ، زیر بغل ، شکم و دست ها و پاهای کودک را بشویید.
۳- برای شستن سر نوزاد، در حالی که پشت سر او را به قسمت ساق دست تان تکیه داده اید، ران او را خوب و مطمئن بچسبید و سپس دست دیگرتان را به شامپوی مخصوص بچه آغشته کرده و با حرکات ملایم و دایره ای شکل سر او را شستشو دهید. برای آبکشی هم، سر نوزاد را کمی به عقب برده و آب را به آرامی از جلوی سر به سمت عقب سر بریزید تا آب وارد چشم ها و بینی و گوش او نشود.
۴- برای شستشوی قسمت پشت و کمر، نوزاد را به پشت برگردانید و در حالی که سینه او را به روی ساق دست تان تکیه داده اید، زیر بغل او را بگیرید و با دست دیگر به آرامی لیف را روی پشت و کمرش بکشید.
۵- همان طور که کودک را به خوبی گرفته اید، او را آبکشی کنید. سپس کودک را بر روی حوله ای که قبلا به همین منظور پهن کرده اید، قرار داده و حوله را دور بدن او بپیچید.
۶- زیر بغل، زیر گردن و لا به لای تاخوردگی های پوست بدن نوزاد را به خوبی خشک کنید و لباس بپوشانید. مرطوب ماندن لابلای پوست باعث بروز عفونت قارچی می شود.
۷- در فصل گرما، بعد از حمام کردن و خشک کردن نوزاد، اجازه دهید چند دقیقه ای آزاد و بدون لباس دست و پا بزند.
با این مجموعه کاربردی خیالتان از بابت تربیت راحت خواهد بود: جامع ترین پک آموزشی تربیت کودک
۵-روش حمام کردن نوزاد از دیدگاه متخصص
در بدو تولد اطفال، پاشیدن نمک طعام سائیده شده بر تمام بدن طفل به جزء چشم و دهان و گوش مفید است. همچنین، شستشوی طفل با آب نمک گرم و بعد با آب گرم، خشک کردن طفل با پارچه ملایم و پیچیدن در پوشش نرم و گرم و ایجاد حرارتی به اندازه حرارت رحم و محافظت نوزاد از هوای سرد و پاک کردن چشمها با حریر، برای نوزاد بسیار مفید است.سینه طفل بر دست چپ قرار داده شود و با دست راست بدن نوزاد شستشو شود. همچنین، پرهیز از ورود آب به چشم، گوش، بینی، دهان و انجام ماساژ بعد از خشک کردن، بهترین روش حمام کردن نوزاد است.
این روش به دلیل مراقبت از شکم نوزاد و مانع شدن ورود آب به چشم، گوش،دهان و بینی نوزاد است. قرار دادن طفل در جای گرم، غلطاندن بر شکم و پشت، مالیدن اعضاء کودک، مالیدن دست بر شکم و مثانه برای خارج شدن ادرار به علت ضعف قوه دافعه از تدابیر بعد از شستو شوی نوزاد است.
محل قرار گیری نوزاد در روشنائی معتدل و در امان بودن از صداهای بلند، مراقبت از نگاه به بالای سر یا پهلو که احتمال بروز دو بینی را افزایش میدهد و همچنین مراقبت سر نوزاد از هوای سرد بسیار مهم است.حمام کردن روزانه یکبار تا ۴۰ روز در حمام معتدل با آب نیم گرم و روغن مالی بعد از حمام در دختران تا دو ماه با روغن بنفشه و بادام و در پسران تا ۴ ماه با روغن گاو و پیه تازه از مراقبتهای کلی نوزاد در بدو تولد است.
قبل از غذا، نوزاد را در گهواره قرار داده شود و تکانهای تند صورت پذیرد و بعد از غذا تکانهای ملایم و خوابانیدن نوزاد باید انجام شود، در حالیکه سر بالاتر از بدن باشد که این موارد از روشهای صحیح خواباندن نوزاد در گهواره است.